Adab-ı muaşeret (Görgü/Ahlak) Kuralları

Genel görgü kurallarına uyma zorunluluğu yoktur. Yani hukuken suç sayılmaz. Genel geçer ahlak beni ilgilendirmez diyebilir, Nietzsche’ye hayranlık duyabilir ve güçlü olan haklıdır düsturuna bayılıyor olabilirsiniz. Ancak, toplum genel görgü kurallarına uymayanlara cahil, bencil, kaba, saygısız ve saire sıfatlarla tanımlar ve kınar.

Görgü kurallarına uymak diğer insanlara saygı göstermektir ve onların duygularına önem verdiğiniz mesajını göndermek demektir. Toplum hayatının düzenlenmesinde etkili olan genel görgü kurallarına uyan kişileri; terbiyeli, saygılı, nazik ve saire şeklinde nitelemek mümkündür.

Bu kurallar toplumdaki uygarlık düzeyinin de göstergesi olabilir. İnsanın bencil, kaba düşüncelerden sıyrılarak, başkalarına karşı davranışlarını bir düzene koyması, onun duyarlı ve nazik olmasını sağlar. Bu da insanların birbirleriyle olan ilişkilerini sağlıklı ve tutarlı olmasına neden olur.
Görgü kuralları, bir toplumun ayrı ayrı bölgelerinde farklı olduğu gibi değişik uluslarda da farklılıklar gösterir.

Dış görünümle güç elde edebileceği ancak bu yeterli değildir. Dış görünümün mutlaka, iş dünyasında ve toplumda kendini uygun bir sunma şekli ile desteklenmesi gerekmektedir. Kibar tavırlar; iyi terbiye, zeka ve eğitim, toplum ve işle ilgili şartlara hassas olmanın göstergesidir. Uygun dış görünüm ya da giysi, kapıdan geçmenizi sağlar. Yerinde tavırlar ve görgü kuralları, bir yere ait olduğunuzu gösterir. Aslında birçoğumuz, burada bahsedilen şeyleri zaten biliyoruz, ama genellikle bunların öneminin farkında değiliz.

Başarılı insanların çoğu, düzgün görünüm ve görgü kurallarının, doğru kullanıldığında sadece hayatta kalma mücadelesinde güç vermekle kalmayıp, yukarı doğru tırmanmada gerçek bir avantaj sağlayan kişisel ilişkileri kolaylaştırdığını çabuk kavramışlardır

Kuralların faydaları nelerdir;

1. Kurallar belirsizliği azaltarak öngörülebilirlik ve istikrar sağlar,
2. Kurallar insan davranışlarına denetim ve sınırlama getirirler, böylece insanı ve çevresini o insanın zaaflarından (zayıf yönlerinden) ve hatalarından korurlar.
3. Kurallar bireyi özgür kılarlar, çünkü neyi özgürce yapabileceklerini, neyi yapmaları halinde kimsenin karışamayacağını belirler.

İŞTE O KURALLAR

• Lokantada, mönü listesi açık kaldığı müddetçe garson gelmez. Yemek seçimi yapılınca mönü kitapçığı kapatılır.
• Peçete diz üzerine katlı olarak serilir. Tabak altına serilmez. İkiye katlanan peçetenin açık uçları bedenimize bakar. Küçükse tek dize serilir.
• Peçetenin amacı, ıslanan ve yağlanan dudaklarımızı silmektir.
• Üst düzey peçetesini açmadan diğerleri açmamalıdır. O toplamadan toplamamalıdır.
• Masadan kısa süreli ayrılmalarda peçete sandalyeye bırakılır.
• Peçeteyi kullandıktan sonra peçeteye bakılmamalı.
• İşi biten peçete servis tabağının sağına öylece bırakılır.
• Kullanılan kağıt peçetede katlanmadan servis tabağının sağına bırakılır. Kesinlikle buruşturulmaz.
• Ev davetlerinde bez peçete olması makbuldür. İkisi de olabilir.
• Tabağın içine peçete atılmaz.
• Protokol yemeğinde masa örtüsü ve bez peçete aynı renkte olmalı, mümkünse beyaz olmalıdır.
• Çatallar solda, bıçak ve kaşık sağda olmalı.
• Çatal-bıçak dıştan içe doğru olmalı.
• İki el masa altında olmamalı, en az bir el yukarıda olmalı. İki el de bileklerden yukarıda olmalı. Bilimsel olarak da ellerin yukarıda olması önemlidir.
• Masadan yere düşen hiçbir şey alınmaz. Garsona yardım edilmez.
• Kaşık çorba içildiği müddetçe kasesinin içinde olmalıdır. Ancak çorba bittikten sonra çorba tabağının yan tarafına bırakılır.
• Limon çatalla sıkılmaz, sağ elle sıkılırken sol el siper yapılır. Çorba alt tabağının yanına konur.

KÖPRÜ KURULMAZ.

• Çorbaya ekmek doğranmaz.
• Tabağa çok fazla eğilinmez.
• Kaşığın kenarına bırakılması, yemeğin bittiği anlamına gelir.

GARSONA YARDIM ETMEK KİBARLIK DEĞİLDİR.

• Çorbanın dibini almak için tabak yatırılmaz.
• Yemek esnasında bıçak-çatal ters V şeklinde olmalıdır. Arası açık olarak paralel de olabilir.
• Çatalın ağzının yukarıda, bıçak ile yan yana paralel hale gelmesi "yemek bitti" demektir.
• Kaşık sağ elle kullanılır.
• Masadaki kaşık, bıçak ve çatal kullanılacak ele göre konulur.
• Et yemekleri tek parça kesilir, tek lokma yenir. Bir parça kesilip ağza götürülür.
• Pilav çatalla yenir. Çatal-bıçak el değiştirebilir. Pilav çatalla yenirken bıçakla destek verilebilir.
• Börek vs. sağ elde bıçak, sol elde çatalla yenir.
• Balık bıçağı sadece balığın kılçığını ayıklamak için kullanılır.
• Balık bıçağı yoksa bunu ekmek parçası ile yaparız.
• Balığın önce kılçığı tamamen çıkarılır, sonra parça parça yenir.
• Balık çatalla yenir ancak kılçık elle çıkarılır ve tabağın kenarına bırakılır.
• Tavuğun derisi yenmek istenmiyorsa, deri çatal ve bıçak yardımıyla ayrılır. Tek kesim, tek lokma prensibi uygulanır.
• Ağıza istenmeyen bir lokma (taş, kıl vs.) gelirse, kağıt peçeteyle çıkarılır ve görülmeyecek bir yere konulur.
• Elde çatal bıçak, ağızda lokma varken konuşulmaz.
• Sağdaki içecekler bize aittir.
• Soldaki yiyecekler bize aittir.
• Yiyecek servisi soldan yapılır. Boş tabaklar sağdan alınır.
• İçecek servisi sağdan yapılır, sağdan kaldırılır.
• Bardaklar küçükten büyüğe doğru sıralanır.
• Beyaz etle beyaz şarap, kırmızı etle kırmızı şarap alınır.
• Beyaz şarap soğuk içilir.
• Şarap bardağının ¾ 'ü dolu olur, boşaldıkça garson doldurur. Rakı ise bittikçe doldurulur.
• Boşalan su veya meyve bardağı garson tarafından doldurulur. (Protokolde)
• Ne içiliyorsa onunla "Şerefe" denir.
• Protokolde kadeh tokuşturulmaz.
• Ast-üst kadeh tokuşturamaz.
• Çok delikli olan tuz, tek delikli olan karabiberdir.
• Tuzluk ve diğer istenen malzemeler elden ele verilmez. Uzanabileceği yere bırakılır.
• Yemeği tadmadan tuz atılması görgüsüzlüktür.
• Çatal ve bıçağın peçete ile silinmesi görgüsüzlüktür.
• Büyük bıçak ana yemek bıçağıdır.
• Büyük çatal ana yemek çatalıdır.
• Yemek çatalıyla tatlı yenmez.
• Açık biber, tuz vs. kaşığın ucuyla alınır.
• Bize has ekmek tabağı varsa bir parça ekmek bölünür, gerisi bırakılır. Şayet ortak bir tabaktan alınıyorsa, ekmeğin kalanını tabağımıza koyarız. Masa üstüne koyamayız.
• Bütün sebze yemekleri ve köfteler çatal ile yenilir.
• Bıçağa ihtiyaç varsa çatalın kenarı kullanılır.
• Yoğurt kaşıkla yenir.
• Çatal tek başına kullanılıyorsa sağ elde olmalıdır.
• Yemeğe ekmek banmak doğru değildir.
• Bütün makarnalar çatal ile yenir.
• Spagetti yerken kaşıktan yardım alırız. Makarna tabağının içinde çatalla makarnayı dürerken kaşık alttan çatala zemin yapılır. Spagetti makarna hüüp yapılmaz.
• Şerefe kadeh kaldırıldığında içki olmasa da katılmak lazımdır.
• Kadeh göğüs hizasında kaldırılır.
• Garsonla yüz yüze iletişim kurulur, Mimikler ile anlaşılır, el ile çağırmamak gerekir. El kol hareketi yapılmaz, Hop, hışt denmez.
• Zeytin, çatalla yenir, çekirdeği çatalla çıkarılır ve tabağın yanına konulur. Kül tablosuna veya masa üzerine konulmaz.
• Akşamları soğuk mezeler (tereyağı, acılı ezme vs.) ekmek sol elde, bıçakla sürülerek yenir.
• Peynir çatalın kenarıyla kesilir.
• Protokolde kürdan olmaz. Diğer zamanlarda sol el perde yapılarak kullanılabilir. Peçetenin içine bırakılır, masa üstüne veya kül tablasına bırakılmaz.

RESTORAN

• Cam veya duvar önü tercih edilmelidir.
• Restoranda teşrifatçı varsa; teşrifatçı önde, bayan ortada, biz arkada oluruz. Yoksa biz önden giderek bayana yol gösteririz, öncülük yaparız.
• Girişe yakın ayakaltı yerlere oturulmaz.
• Eş ile gidiyorsak karşılıklı oturulur.
• Sosyal yemeklerde eşler yanyana oturur.
• Eş (bayan) erkeğin sağında oturur.
• Kalabalığa erkeğin yönü dönük olmalıdır.
• Bahşiş, yemek çok beğenilmişse %10, normalde %5 olmalıdır.
• Restoranda yemeği bayan söylemez, bey onun adına söyler.
• Erkekler pardüselerini vestiyere bırakır. Bayanlar yanına alabilir.
• Tokalaşmak için önce bayan elini uzatmalıdır. Erkeğin önce uzatması görgüsüzlüktür.
• Sağımızdaki bayandan sorumluyuz.
• Cep telefonu, telsiz vs. yemek masasının üzerine konulmaz.
• Cep telefonu mesajlarında son kısma isim yazılmalıdır.

HİTAPLAR VE TANIŞMA

• Sayın (isim) Emniyet Genel Müdürü Sayın Gökhan AYDINER (Sayın kelimesi isime bitişiktir)
• Üst ve bayanla güneş gözlüğüyle konuşulmaz.
• Bayan yerine mutlaka "Hanımefendi" denilmelidir.
• Genel Müdür Yardımcısına normalde "Genel Müdürüm" denilir. Ancak Genel Müdürün yanında "Sayın Müdürüm" denilmelidir.
• Emniyet Eski Genel Müdürlerimizden, "Eski" başa alınmaz.
• Ast, üste takdim edilir. Yani muhatap üsttür.
• Diğer zamanlarda muhatap bayandır. Yani erkek bayana takdim edilir.
• Genç yaşlıya, tek kişi gruba, yeni gelen mevcut olanlara takdim edilir.

MAKAMDA DAVRANIŞ

• Buyur edilen koltuktur.
• Söylenmemişse sırtı duvara gelen koltuktur.
• Makama girerken mutlaka ajanda ve kalemle girilmelidir.
• Üst veya eş düzey birisi geldiğinde makamda oturulmamalı. Misafir koltuğunda oturmalı.
• Üste teşekkür edilmez "Sağolun" denir.
• Makama evrak sunulurken yanına gidilmez. Karşıdan nezaketle verilir.
• Ziyaret en fazla 20 dakikadır.

ELBİSE

• Protokolde koyu renk takım elbiselerdir. Lacivert ve siyah tonları. (Kahverengi arazi rengidir. Resmiyeti azaltır.)
• 3 düğmeli cekette, alttaki düğmenin açık bırakılması daha uygun olur.
• Gömlek beyaz olmalıdır. Açık mavi tonları de olabilir.
• Gömlek tek renk ise kravat çizgili olabilir. Gömlek çizgili ise tek renk kravat takılmalıdır.
• Takım elbiseyle ince çerçeveli, spor kıyafetlerle kalın çerçeveli güneş gözlüğü kullanılmalıdır.
• Manşetli gömlekler özellikle yemeksiz toplantılarda daha iyidir.
• Kravatın boyu, kemer tokasını kapatacak şekilde olmalıdır.
• Ayakkabı siyah ve bağcıklı olmalıdır.
• Ucunun sivri olması zarafeti arttırır.
• İçinin ve dışının deri olması faydalıdır.
• Çorap siyah renklidir.
• Ayakkabı, çanta ve kemer aynı renkte olmalıdır. Saat kordonunda aynı olması iyi olur.
• Davetiyenin altına kıyafet konusu yazılabilir.
• Süs mendilinde renk sınırlaması yoktur.

TELEFON

• Alo diye telefon açılması manalı değildir.
• Telefonu açan kendini tanıtmalı.
• Üstlerde kendini tanıtmalı.
• "Ben sana dönerim" denmemeli. (Sizi sonra arayacağım denmelidir)
• 09:00 – 22:00 saatleri arası ev telefonu aranabilir. Cumartesi öğlene kadar, Pazar günü tam gün aranmaz.
• Sekreter (Yönetici Asistanı)
• İsmimize gelen e-mail'e ve telefon mesajlarına mutlaka cevap yazılmalıdır.

KADIN- ERKEK

• Erkek daima yardımcı pozisyonundadır.
• Ast-üst ilişkisinin olduğu yerde bayan-erkek ayırımı olmaz. Ast-üstlük geçerli olur.
• Asansörden inişte kapıya yakın olan önce çıkar. Kural budur.
• Merdivenden çıkarken önce bayan çıkar, inerken ise erkek önde olmalıdır.
• Üst, Konuk ve Hanım daima sağdadır.
• Üniformalı iken hanım solda yürümelidir.
• Gelin solda, Damat sağda olmalıdır.
• Yemekten kalkma teklifi önce bayandan gelmelidir.
• Siparişler erkek tarafından verilmelidir.
• Kadını; giyimi, evi ve yemeği temsil eder.
• Erkeği; arabası, ayakkabısı ve eşi temsil eder denir.
• Tanıştırılan kişilerin özellikleri söylenmelidir.
• Önce elini üst uzatır, sonra ast uzatır.
• Bir bayan elini uzatmadıkça erkek elini uzatmamalı. Hanımlar elini uzatmak zorunda değildir, başı ile selam verebilir.
• İsmini unuttuğumuz insana soyadını sorarsak ismini de söyler.
• Düğünde bayanlar tamamen beyaz giyinmemeli. (Beyazı sadece gelin giyer)

SİGARA – PURO

• Sigara, sigara ile yakılmaz. Mumdan da yakılmaz.
• Çocuklu evlerde içilmez.
• Resmi yerlerde kül tablası yoksa bu orada sigara içilmeyecek demektir.
• Sigara yakarken el ele değmemeli.
• Bir bayan, erkeğin sigarasını yakmamalı.
• Puro içe çekilmez. Puro dudak ve parmak içindir. Elde yakılır ve en az 45 dk. içilir. Erkek, erkeğin purosunu yakmaz. Puro bir kerede içilmez. Özel makasıyla kesilir, sonra tekrar içilebilir.
• Bayan erkeğin sigarasını yakmaz.
• Tek kibrit, tek yakım tekniği (Herkes için ayrı kibrit yakılır veya çakmak çakılır.)

ÇİÇEK SEÇİMİ

• Bir bayana asla suni çiçek hediye edilmez.
• Çiçeği elden götürüyorsak mesaj yazılmaz. Başka biri ile gönderiyorsak not yazabiliriz.