Antik Mısır'daki Hayata Işık Tutan Kelimeler

Hiyerogliflerin dışında, sıradan Mısırlıların kullandığı bir dil.

Antik Mısırlılar gelecek kuşaklarla yalnızca hiyeroglifler aracılığıyla iletişim kurmadı. Bu detaylı piktograflar (bir objeyi ya da kavramı resimler yoluyla temsil eden sembol), mezarların içinde ya da Nil kenarındaki abidelerin üzerinde, firavunların yaşamlarını ve zaferlerini kaydeden seçkin metinlerdi. Ama en başından beri, günlük yaşamda insanlar farklı bir dil konuşmuş ve farklı bir yazı biçimi kullanmışlardı. Bu, en eski hiyerogliflerden türemiş, daha basit bir yazı türüydü. Bunlar, sevginin ve ailenin, hukuk ve ticaretin, şahsi mektupların ve bilim, din ve edebiyat üzerine yazılmış metinlere ait yazılardı.

En az bin yıl, kabaca M.Ö. 500 ve M. S. 500 yılları arasında, hem sözlü dil hem de yazı dili halkın dili yani Demotik Mısır Dili olarak kullanıldı. Yunanca ve hiyeroglifle birlikte Rosetta taşında yazılı olan üç el yazmasından biri olan Demotik dili, Avrupalı bilim insanları nın 19'uncu yüzyılda kraliyet dilini deşifre etmelerini ve böylece büyük bir medeniyetin köklü tarihini en ince ayrıntısına kadar öğrenmelerini sağladı. Şimdiyse, Chicago Üniversitesi Doğu Araştırmaları Enstitüsü'nde görevli araştırmacılar, 40 yıl süren bir araştırmayı tamamladı ve bilinen Demotik kelimelerin sayısını iki katına çıkaran 2 bin kelimelik bir sözlüğü internette yayınladı. Çalışmalarına 1975'te başlanan sözlük, 1954'te Danimarkalı araştırmacı Wolja Erichsen tarafından çıkarılan daha mütevazı bir Demotik kelimeler sözlüğünü güncelleyip tamamlıyor.

Antik Mısır Uygarlığı uzmanları, kelimelerin eski metinlerde nasıl kullanıldığına dair sözlüğün sunduğu açıklama v e örneklerin, e ski M ısır metinlerinin diğer dönemlerine kıyasla, büyük bir çoğunluğu basılmamış olan Demotik metinlerin tercüme sürecini hızlandıracağını umuyor. Kariyerinin büyük bir bölümünü Chicago Demotlk Sözlüğü'nü düzeltmeye adayan Doğu Araştırmaları Enstitüsü'nden Mısır Uygarlığı uzmanı Janet H. Johnson, bu toprakların genelde yabancıların (ilk olarak Persler, daha sonra Yunanlar ve son olarak da Romalılar) hâkimiyetinde olduğu büyüleyici bir dönemde, sözlüğün "Antik Mısır'ın toplumsal, siyasi ve kültürel yaşamını" yeniden anlamak için vazgeçilmez bir araç olduğunu" söylüyor.

Mısırlılar Demotik dilini bin 500 yıl önce bırakarak Koptik dilini ve en sonunda Arapçayı benimsemiş olsa da, Johnson sözlüğün eski dilin tamamen ölmediğini gösterdiğini söylüyor. Ticaret amacıyla günümüzde Sudan olan Nubia'dan Nil'e taşınan, koyu renkli abanoz ağacının da kökeni Demotik dile dayanır. Nubialı adam anlamına gelen kelime, İbranice ve Yunanca yoluyla Phineas ismi olarak Demotik dilinden geçmiştir. Demotik dilinde nilüfer anlamına gelen Susan ismiyse, İbranice İncil aracılığıyla Avrupa'ya ulaşmıştır.

Rho de Island'da ki Brown Üniversitesi'nden Mısır Uygarlığı uzmanı James P. Allen, Demotik'in zor okunan bir yazı türü olduğunu, bilmeyen kişiler için stenografiye benzediğini söylüyor. Sesli harf içermeyen kelimeler, yalnızca sessiz harflerden oluşuyor. Demotik araştırmacıları, halk dilini akıcı şekilde konuştuğu varsayılan tek firavun olan, firavunların sonuncusu Cleopatra'nın, özel hayatında muhtemelen sadece Yunanca konuştuğunu söylüyor. Yunanca, yüzlerce yıl boyunca iktidar sınıfının dili oldu. Enstitünün direktörü Gil Stein, "Antik bir uygarlığı anlamak adına, bir sözlüğün yapabileceği çok şey var. Bu, ülkenin git gide Greko-Roman dünyanın içine çekildiği bir dönemde, sadece hükümdarların değil, sıradan Mısırlıların yazdığı metinlerin de anlaşılmasını sağlayacak" diyor.