Asıl İşveren - Alt İşveren İlişkisi
İş hukukunda işçiler yönünden en çok mağduriyetin doğduğu alan çalıştıkları süre zarfında ücret ve benzer haklarının ödenmemesi veya iş akdinin feshi akabinde kıdem tazminatlarına kavuşamamalarıdır. Bu noktada yasa koyucu asıl işveren alt işveren ilişkisi kapsamında çalışan işçileri korumaya çalışmış ve mezkur iş ilişkisini ayrıntılı şekilde düzenlemiştir. Şöyle ki;
Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur.
Birlikte sorumluluğun tezahür edebilmesi için kanun asıl- alt işveren ilişkisinde bulunması gereken koşulları belirlemiştir. Buna göre alt işveren ilişkisinin kurulabilmesi için;
-İş yerinde işçi çalıştıran asıl işveren varlığı: Asıl işverenin o işyerinde işçi çalıştırarak işveren sıfatını koruması, işin bütününün yapılmasını başka işverene devretmemiş olması gerekir.
-İşin asıl işverene ait işyerinde yapılması
-İşin işyerinde yürütülen mal ve hizmet üretimine ilişkin olması
-İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren bir iş olması
-Alt işverenin o iş için görevlendirdiği işçilerin sadece asıl işverenin işyerinde çalıştırılması ve o işe özgülenmesi gerekmektedir.
Yukarıda ifade edilen koşulların varlığı halinde; asıl işveren, alt işverenin işçisinin o işyerinde çalıştığı süreyle sınırlı olarak ücret, kıdem, ihbar, fazla mesai ve benzer özlük hakları ile iş kazasından sadır tazminatlar yönünden müteselsilen sorumludur. Asıl işverenle alt işveren arasında; müteselsilen sorumluluğun bertaraf edilmesine ilişkin sözleşmeler ve hükümler geçersizdir. İşçi alacağına ilişkin yapılan ödemeleri asıl işverenin alt işverene rücu etme hakkı vardır.
Kanunun yukarıda ifade edilen yerinde düzenlemesi sayesinde işçiler, sigortalı olarak bağlı oldukları alt işveren tarafından ödenmeyen işçi ücret ve özlük hakları yönünden asıl işvereni de muhatap göstermek suretiyle yasal yollara başvurabilmektedir. Bu sayede sosyal hukuk devleti olmanın gereği olarak işçinin çalışması ve ekonomik özgürlüğü güvence altına alınabilmektedir.
07.04.2014
Av. Ebru ÇAĞLAR
ÇABA HUKUK BÜROSU
NLP Uzman Eğitimcisi
Sosyolog - Siyasi Koç - Yazar
NLP Trainer
Reiki Master
NLP Master Practitioner
