Beyindeki Haplar

Science dergisinin Mart'ta internete koyduğu bir araştırma, erkek meyve sineklerinin çekici dişilerce reddedildikten sonra alkole sarıldığını gösterdiğinde, tüm erkekler bilmiş bir şekilde başlarını salladı.

Evrim bilimcilere göre bu sonuçlar, beynin ödül sisteminin milyonlarca yılda çok az değiştiğini gösteriyor. Ulusal Alkol Suiistimali ve Alkolizm Enstitüsü'nün klinik yöneticisi Doktor Markus Heilig, "Bu çalışmayı okumak, cinsellik, yeme ve uyku gibi temel davranışları yöneten ödül devresinin asıl kökenini görmek için geçmişe bakmaya benziyor" dedi. California Üniversitesi araştırmacıları, erkek meyve sineklerinin bakire dişilerle çiftleşmesine izin verdi. Başka bir grup erkek sinek, daha önceden çiftleşen ve bu yüzden seksle ilgilenmeyen dişilerle bir araya getirildi. Reddedilen meyve sinekleri, cinsel doyuma ulaşmış akranlarına kıyasla alkollü bir karışımı çok daha fazla içerek kafayı çekti. Meyve sineği araştırmasında yer almayan Heilig, bu bulguların, insanların içki içme isteğini beyin kimyasallarını uyararak azaltmayı hedefleyen ilaçlar geliştirme çabalarını desteklediğini söyledi.

Araştırmacılar karar verme, duygu, muhakeme, davranış ve dile ev sahipliği yapan frontal ve temporal lobların sinir merkezlerinde dejeneratif hastalıklara yol açan beyindeki protein birikimini tedavi edebilecek ilaçlar da belirledi. Habere göre frontotemporal bunama yani Pick hastalığı, sevdiğimiz insanların anlaşılmaz şekilde davranmasına ve onlara çoğu kez yanlışlıkla Alzheimer, inme, orta yaş krizi veya psikiyatrik hastalık tanısı konmasına neden oluyor. Çoğu hasta yakını, doktorların davranış değişikliğini sadece kişilik değişimine bağladığını söylüyor. Psikiyatri uzmanı Edward Huey, "Frontal loblar adeta beyindeki anlaşılamayan son bölge" dedi.

Örneğin, bu hastalarda sıkça elleri yıkamak gibi davranışlar görülüyor ama bunlar obsesif-kompulsif kişilerde olduğu gibi endişeli veya huzursuz biçimde ortaya çıkmıyor. Bazı hastalar kısıtlamaları veya ahlaki muhakemeyi de yitiriyor. Huey, "Hastalar keyifsiz olmuyor ama sadece bazı şeylerden eskisi gibi zevk almıyor. Görünüşe bakılırsa, ödül devresinde işlev bozukluğu ortaya çıkıyor" dedi. Alkol bağımlılığı ve beyinde protein birikmesi, yeni bileşiklerle tedavi edilebilecek fizyolojik sorunlar. Peki, ahlaki davranışa ne olacak? Ahlak kurallarını ihlal eden davranışı "düzeltecek" ilaçlar için araştırma yapmalı mıyız? Peter Singer ile Agata Sagan'ın The New York Times'taki yazısına göre, ahlaki davranışa neyin yön verdiği hâlâ belirsiz.

Yazarlar, "Neden bazı insanlar bir yabancıya yardım etmek için hayatlarını tehlikeye atmaya hazırken, başkaları bir acil servis numarasını bile aramaz?" diye sordu. Onlara göre araştırmalar, iki insan türü arasındaki biyokimyasal farklılıkları gösterebilir ve günün birinde suçlu davranışını önleyen veya bizi daha iyi yurttaşlar yapan bir "ahlak hapı" bulunabilir. İkili, "Bu uçuk bir fikir değil" diyor ancak "Böyle bir hap olsaydı insanlar alır mıydı?" diye de soruyor.