Bir Dil Modeli Üzerine

Dilin sihirli bir gücü vardır; çocukluğumuzda okuduğumuz masallarda sihirli bir kelime hazine dolu bir mağaraya giden bir kayayı yerinden oynatabiliyor, veya bir cini lambasından çıkartabiliyordu.

Bunlar hayal ürünü , bir zamanlar inanmıştık diyebilirsiniz.

Belki bugün mağaraların içinde hazine bulmak için de yola çıkmayabiliriz, ancak dilimizin sihirli güç taşıdığının farkına varmak, sizi iletişim konusunda ayrıcalıklı kılar....onun kapıların ve kalplerin arkasındaki hazinelere giden yolun anahtarı olduğunu her zaman hatırlayın.

NLP'yi bir mükemmellik strateji, teknoloji ve modeller bütünlüğü olarak, insanların hizmetine sunma yolundayken, Richard Bandler ve John Grinder, ilk yıllarda bu geniş çatı altına dil üzerinde yaptıkları araştırmalarla bir giriş yapmışlardı.

Meta Model adı altında NLP'nin, " Linguistik " , yani " L " harfini oluşturan dil ile ilgili olan bölümün bir parçasıdır.

Meta Model, insanların kullandıkları dili inceleyen bir modeldir.

Biz dışarıdaki dünyadan beş duyu organımızla aldığımız bilgileri üçtane filtreden geçiriyoruz:

1) GENELLEME
2) SİLME
3) ÇARPITMA

Genlleme, silme ve çarpıtma yaparak, bu filtrelerden geçirilen bilgilerle kendi dünya modelimizin bir yansıması olan kelimelerde kendi verdiğimiz anlamlar yüklüdür.

Meta Model , o filtrelerden geçirilen bilgileri AKILLI SORULAR sorarak, işleme alır.

GENELLEME yapan kişi, yaşadığı bir olaydaki tecrübesinden yola çıkarak, sanki hep, her zaman, sürekli böyle oluyormuş gibi bir yaklaşımda bulunur. Bu özellikle olumsuz bir an ile ilişkiliyse, bilinçaltımızın bir özelliği olarak genelleme yaparak, sınırlayan bir inanca dönüşmüş olabilir. Sınırlayan inançlar insanların önünü kapattıkları için, istenilen inanç türünden değil.

Burada Meta Model soru kalıplarıyla bu çember kırılır.

SİLME yapan kişi, bizimle konuşurken bilgiyi eksik aktarır. Dinleyici de genelde bu bilgiyi o anda anladıklarından yola çıkarak, bilgiyi kendi algısına göre tamamlar. Anladığı şeyler isabetli olabilir, olmayabilir de. İletişimin net olması açısından, Meta Model sorularla, bilgilerin eksik kalan yanını büyük havuzdan çıkartılır ve netliğe kavuşturulur.

ÇARPITMA yapan kişi, zihin okuma yapar : kendi düşüncesinin başkasının bilmesinden, veya kendisi başkasının düşüncesini bildiğini var sayar. Ya da kendini başkasının durumundan sorumlu tutar; veya kendince kurduğu etki-tepki zincirleri kurar.
Burada da, kişinin bilincini genişletmek adına düşündüklerinin altında yatanların farkına varmasına için, sorular sorulur.

Meta Model insanın hem kendi kullandığı dili sorgulamak ve altındaki hazineyi ortaya çıkartmak için muhteşem bir araç olmakla birlikte, başka bir insanın da içindeki farkında olmadığı inanç, değer ve düşüncelerini karmaşasını gün ışığına çıkartan harika sorular soran bir modeldir..

Buraya kadar biraz soyut oldu, değil mi? Şimdi bir uygulama için, Meta Modelin bir sorusunu sorayım size, hem kendinize hem çevrenize uygulayın.

Sohbetlerimizde kullandığımız çok soyut kelimeler vardır:
Özgürlük, Sevgi, Başarı,.... gibi; şimdi bu tür kelimeleri tek tek alın ve sizin bunlardan ne anladığınızı söyleyin..

Örneğin, Özgürlük senin için ne demek? Nasıldır? Ne anlama geliyor? diye, sorun kendinize.

Bunu daha çok kavramlarla yapın ve sizin için taşıdığı anlamı çıkartın. Sonra başka bir insanla aynısını yapın, ona bu kelimelerin ne anlam taşıdığını sorun. Bazı veya bir çok kelimelerde aranızda büyük farklar olduğunu keşfedebilirsiniz.

Ele alamayacağınız kavramlar olmasına dikkat edin, mesela araba v.s. gibi kelimeler bu uygulamanın dışında kalsın.

Bu ufak alıştırmada, insanların kelimelere ne kadar farklı anlamlar yüklediğini fark edebilirsiniz. İşte iletişimde netlik kazanmak için önemli bir adım. Sizin başarıya yüklediğiniz anlam, arkadaşınızın ona yüklediği anlamda çok farklı olabilir.

Her zaman hatırlayın ki:
İLETİŞİM SÖYLEDİĞİNİZ DEĞİL, ALDIĞINIZ TEPKİDİR !

İyi bir iletişimci olma yolunda ilerleyerek, muhteşem bir hata geçirmeniz dilğiyle,

Sevgiyle kalın !!