Hindular Yogayı Geri Almak İstiyor

Milyarlarca dolarlık sektör, inançla ilgili sorulara neden oluyor.

Milyonlarca kişinin yaptığı yoga, fiziksel faydalarından tutun da manevi niteliği olan ruhsal odaklanmaya kadar pek çok şey sunuyor. Genelde yoganın dinle ilişkisi yok.

Ancak bir grup Hint kökenli Amerikalının başlattığı kampanya, şaşırtıcı ölçüde hararetli bir tartışmayı da başlattı. Grup Batılılara spor salonlarında, aşramlarda (Hindu tekkesi) ve kaplıcalarda icra edilen yoga türlerinin ardındaki asıl inancı tanıtmaya çalışıyor: Hinduizm.

"Yogayı Geri Al" kampanyası, yogacıları Hindu yapmayı değil, sadece yoganın Hinduizmin eski geleneklerinden geliştiğini daha iyi bilmelerini amaçlıyor. Kampanya güçlü tepkiler aldı. New Age kitapları yazan Dr. Deepak Chopra, yanlış tarihsel iddialarla Hindu milliyetçiliğinin bir çorbası olarak gördüğü kampanyayı önemsemiyor. Güney Baptist İlahiyat Fakültesi Başkanı R. Albert Mohler Jr., yoganın Hindulara ait olduğunu söyleyerek yoga yapmanın Hıristiyanların ruhunu tehlikeye attığını belirtiyor. Milyarlarca dolarlık bir büyüklüğe ulaşan sektörün müşterilerine hizmet veren internetteki yoga forumlarıyla Hint-Amerikan gazete ve dergileri de tartışmaya katıldı. Ticari yogacıların iddialarını boşa çıkarmak isteyen Hindistan hükümeti, Haziran ayında 4 binden fazla yoga pozisyonunun kaynağını gösteren çok eski çizimlerin dijital kopyalarını çıkarmaya başladı.

"Yogayı Geri Al" girişimini başlatanlar, yoganın ilk kez Hinduizmin kurucu metinlerinde tarif edildiğine ve hâlâ Hindu öğretisinin temelini oluşturduğuna dikkat çekiyor. Ancak Hinduizm Batıda "kastlar, inek yasağı ve köri" klişeleriyle özdeşleştirildiği için, birçok kişi yogayı daha çok "antik Hint bilgeliğinin" kalıntısı olarak görmeyi tercih ediyor. Hindu Amerikan Vakfı kurucusu Doktor Aseem Shukla, "Yoga gittikçe daha popüler olurken Hinduizmin bu marka üzerindeki etkisi azalıyor" diyor. 27 yaşındaki New York'lu yoga eğitmeni Debbie Desmond gibi çoğu yogacı için, bir markadan söz edilmesi tuhaf geliyor. Desmond, "Yoga kimseye ait değil. O bir yaşam biçimi ve kendini geliştirme yöntemi. Bize yoganın kökeninin, Hinduizmin öncesine kadar gittiği öğretildi" diyor.,

Bazı din tarihçileri gibi Desmond da yoganın kaynağının, Hinduizmin ortaya çıkışından çok öncesine, M.Ö. 3 binli yıllarda Hindistan'a yerleşen Hint- Avrupalılara ait Vedik kültürüne dayandığına inanıyor. Başka kaynaklara göre, yogayla ilgili ilk yazılı tarifin kaynağı, M.Ö. 5 ile 3'üncü yüzyıllar arasında yazıldığı düşünülen kutsal Hindu kitabı Bhagavad Gita. Yogayı "geri alma" girişimi, Ocak ayında Hindu Amerikan Vakfı'nın internet sitesinde yayınlanan bir akademik makaleyle başladı. Minnesota, Minneapolis'te faaliyet gösteren grup, dünyadaki Hindu azınlıkların insan haklarını savunuyor. Makalede, modern yoga kültüründe Hindulara karşı görülen küçümsemeden şikâyet ediliyordu. Bundan birkaç ay sonra Shukla, Washington Post'un blog sayfasında Hinduizmin "bariz bir fikri mülkiyet hırsızlığı" kurbanı olduğunu yazdı. Bu hırsızlığın nedeni, "kuşaklar boyunca dinin ruhani zenginliğini kaba ticari hırslarına kurban eden" Hindu yoga eğitmenleriydi.

Alternatif tıp ve yoga gibi Hint geleneklerini sevdiren Hint kökenli Amerikalı Doktor Chopra buna, Hinduizmin yogayı sahiplenemeyecek kadar "dar görüşlü" olduğunu söyleyerek cevap verdi. Colorado Üniversitesi'nden hint dinleri profesörü Loriliai Biernacki bu tartışmanın meditasyon, karma inancı, reenkarnasyon ve hatta ölü yakma gibi Hindu kavramlarına dair önemli soruları gündeme getirdiğini söylüyor. Biernacki bu unsurların, "aslında 'Hinduizm' ile ilişkili olduklarını unutturacak" bir şekilde yayıldığını belirtiyor. Harvard Üniversitesi karşılaştırmalı din ve Hint çalışmaları Profesörü Diana L. Eck, Hindu Amerikan Vakfı'nın ABD'deki iki milyon Hindu için çalışan "ilk büyük destek örgütü" olarak ortaya çıktığını söylüyor. Kampanyanın umduğundan fazla ilgi çektiğini belirten Shukla, "Çocuklarımız okulda Hintli olduklarını söyleyince, hiç kimse onlara 'Hindular dünyaya yogayı armağan etti' demiyor. 'Hangi kasta üyesin' veya 'Maymun tanrıya mı tapıyorsun?' diye soruyor, çünkü Amerikalıların Hinduizm hakkında tek bildikleri bu" diyor. Hint-Amerikan toplumu liderleri arasında girişime en olumlu bakanlardan birisi, New York'taki Kuzey Amerika Hindu Tapınağı Derneği Başkanı Doktor Uma V. Mysorekar. Göçmen olarak geldiği ABD'nin vatandaşlığına geçen Mysorekar,

"Yogayı Geri Al" kampanyasının ABD'deki Hintlilerin rüştünü ispatlamalarını temsil ettiğini belirterek, "Benim kuşağım fazlasıyla mesleki ve işle ilgili kaygılara gömülmüştü. Şimdi ikinci ve üçüncü kuşak çevresini inceliyor ve kendini ifade ediyor. Uygarlığımızın dünyaya olan katkıları tanınmalı" diyor.

27.12.2010

Kaynak: Sabah/The New York Times - PAUL VITELLO