Obama'nın İnanılmaz Sıkıcı Fikri

Buradaki çiftlik arazileri birer mısır mezarlığı: şiddetli bir kuraklığın kararttığı mısırlar kuruyup ölmüş. Bu tür ürünlerin bozulması normalde açlığa işaret eder. Ardından televizyon kameraları gelip aç çocukların görüntülerini ABD ve Avrupa'daki oturma odalarına ulaştırır. Derhal büyük masraflı acil gıda sevkiyatları yapılır. Ama daha iyi bir yöntem var. Bu yöntem şimdi güney Afrika'daki Malavi'nin kırsal bölgelerinde ortaya çıkıyor.

ABD'nin yardım örgütü USAID olayın ardından gıda göndermek yerine, çiftçilerin öncelikle açlık çekme endişesinden kurtulması için onlarla çalışarak, yeni ürünleri ve yöntemleri teşvik ediyor. Mısırları tamamen kuruyan yerel çiftçi Jonas Kabudula, normalde kendisinin ve ailesinin açlık çekiyor olması gerektiğini söylüyor. Ama o ve diğer çiftçiler USAID programı yardımıyla, yörede yaygın olmayan ve fazla yağmura gerek duymayan acı biber de ekmiş. Kabudula, "Diğer ürünler kurusa da biberler dayanıyor" diyor. Üstelik bir çuval biberin değeri beş çuval mısıra eşit. Bu yüzden o ve diğer köylüler, biberleri satarak ihtiyaç duydukları tüm yiyecekleri alabilmiş.

Başkan Obama tarımı, karmaşık sonuçlar veren dış yardım programının odağına yerleştirdi. Bu girişimlerin akıllı, ucuz ve dönüştürücü özellikte olması işin olumlu yönü. Olumsuz yünü ise sıkıcı olmaları. Dış yardımlar konusunda ateşli bir siyasi tartışmanın sürdüğü bir dönemde, Afrikalı çiftçilere yardım konusu Kongre'yi de halkı da ilgilendirmiyor. Ama bir şey sıkıcıysa, başarılı demektir. Ödüllü yıllık seyahatimin talihlisi olan, Houston Rice Üniversitesi öğrencisi Jordan Schermerhorn ile seyahatteyim. Burada ayak pedalıyla çalıştırılan (ve kondisyon bisikletlerini andıran) pompalar yardımıyla ilk kez sulanan tarlalar gördük. Bazı çiftçiler pedallı pompaları satıp daha pahalı aletler alıyor. Çıplak ayaklı kadın girişimci Evelyn Kadzamira, köyündeki tasarruf ve kredi derneğinin yardımıyla satın aldığı 110 dolarlık benzinli pompayı gururla gösterdi. Ürünlerini bu pompayla sulayan Kadzamira, yakında aleti başkalarına kiralamayı planlıyor.

USAID çiftçilerin sadece küçük bir kısmıyla çalışabiliyor. Ama tarımsal yenilikler hızla yayılabiliyor. Kadzamira da işe böyle başlamış. Kadzamira, "Geçen yıl biz tarları sulamayıp aç kalırken, diğer çiftçilerin tarlaları sulayıp başarılı olduğunu gördük. Bu yüzden, bu yıl tarlayı sulamaya karar verdik" diyor. Tarımın yarım asırdır Afrika'nın başarısızlıklarından biri olduğu tarihsel bir gerçek. Afrika'da dünya ortalamasının sadece üçte biri düzeyindeki tarımsal verim, dünyanın geri kalanına kıyasla çok daha yavaş artıyor. Uluslararası Gıda Politikası Araştırmaları Enstitüsü'ne göre bunun sonucunda, Afrika'nın 1960'ta yüzde 3 olan dünya tarım ticaretindeki payı, günümüzde yüzde 3'e kadar indi. Birleşmiş Mi l let lere göre Afrika'daki ekili alanların ancak yüzde 3,5'i sulanırken, bu oran Güney Asya'da yüzde 39. Asya'da Afrika'dan neredeyse 20 kat fazla gübre kullanılıyor. Bitki bilimciler Afrika'ya uygun çok az ürün türü geliştirdi. Sonuçta, Malavi'de 5 yaşından küçük çocukların yaklaşık yüzde 47'si yetersiz beslenme nedeniyle bodur kalıyor. Ama iklim bilimcilerin artan karbon salınımlarıyla bağlantılı iklim değişiklikleri konusundaki uyarılarına rağmen, Afrika tarımının hızla büyümeye hazır olduğu yönünde işaretler var.

İyileşen beklentiler, tarımı yoksullukla mücadele girişimlerinin odağına yerleştirme konusundaki artan çabaları yansıtıyor. Malavi'nin kendisi de, dünyadaki uzmanlara kafa tutarak ve gübreye devlet desteği vererek ilerleme sağladı. Bu gelişme uluslararası kurumların tavsiyelerine zıttı (Afrika hükümetlerine, her tür desteği kesmeleri için baskı yapılıyor) ama daha çok gübre kullanılması rekoltede büyük artış sağladı ve Malavi net bir mısır ihracatçısı oldu. Çiftçilerin bir diğer sorunu da kötü depolama: üretilen mısırın yaklaşık yüzde 40'ı kemirgenler, böcekler ve rutubet yüzünden ziyan oluyor. Bu yüzden uluslararası yardım örgütü CARE çiftçilere, kayıp oranını yüzde 5'e kadar düşüren (çamurdan yapılan ve tahta ayaklar üzerinde duran) mini ambarlar yapmayı öğretiyor. Malavi’nin kuzeyindeki Kasungu'da, Viknesi Chimbonga adlı kadın yaptığı bu yeni ambarlardan ikisini bana gösterdi. Ambarlar kadının mısırı aylarca depolamasını ve fiyatların beş kat yüksek olduğu, bir sonraki hasattan hemen önceki "açlık döneminde" satmasını sağlıyor.

Chimbonga hiç okula gitmemiş ama kazandığı parayla oğlunu üniversiteye göndermeyi planlıyor. Oğlan köydeki ilk üniversite öğrencisi olacak. Yani acı biber, sulama pompası ve toprak ambardan daha az çekici bir dış yardım türü elbette olamaz. Ama bu yardım türü açlık ve acil yardım konusunda yararlı olabiliyor ve çocukları üniversiteye gönderebiliyorsa, bu sıkıcı yardımı kutlayalım!