Parmakların Etkileşimi Mercek Altına Alındı

Parmaklarımız o kadar hızlı ve beceriklidir ki hareketlerine bağımsız karar veriyorlar gibi görünürler. Buna karşın insan elini inceleyen bilim insanları, kısa süre önce parmakların bu bağımsız görüntüsünün yanıltıcı olduğu sonucuna vardı. Örneğin yüzük ve serçe parmağını aynı tendon bir arada tutar. Ayrıca sinir ve kas hareketleri üzerine yapılan ölçümler, en büyük yapısal anatomiye sahip olan başparmak ve işaret parmağı da dâhil tüm parmakların, komşu parmakların bükülme ve kıpırdamalarının hepsine yanıt verdiğini gösteriyor.

New York'taki Rochester Üniversitesi Tıp Merkezi'nden Nöroloji ve Nörobiyoloji Profesörü Marc H. Schieber, "Sadece bir parmağınızı hareket ettirdiğinizi düşündüğünüzde bile, elinizin tamamını hareket ettiriyorsunuz" diyor. Peki ya piyanistler? Schieber, "İnsanlar her seferinde tek bir parmaklarını hareket ettirdikleri düşünülür. Ama gerçekte tüm parmaklar sürekli hareket halindedir. El, tuşa vurmak, parmağı kaldırmak ve diğer parmakları uzakta tutmak için hareket eder" diyor. Kanıt mı istiyorsunuz? Parmaklarınızı aralayarak üst kısmı yukarı gelecek şekilde elinizi kaldırın ve serçe parmağınızı bükmeye çalışın. Yapabiliyor musunuz? Beyin de ellere bir bütünmüş gibi yaklaşıyor. Bilim insanları beyin bir aktiviteyi başlatır başlatmaz ellerimizin küçük hareketlenmeler yapmasa bile alacağı şekli tahmin ettiğini gösteriyor. Bir su şişesine uzanırken, elimiz yarım ay şeklini alıyor. Kalem tutarken başparmak, işaret parmağı ve orta parmak cımbız şeklini alırken, yüzük parmağı ve serçe parmak (daha ağır nesneleri tutmaya yarıyorlar) serbest kalıyor. Başparmak, insanoğlunu diğer maymun türlerinden ayıran bir özelliktir. Bunun nedeni diğer parmakların karşısına geçebilmesi değil (goriller ve çoğu maymunun başparmakları bu şekildedir), olağanüstü ölçüde uzun, güçlü ve esnek olmasıdır. İngiltere'deki Kent Üniversitesi'nden Stephen J. Lycett, "Bu özellik, nesneleri parmak uçlarımızla maymunlardan çok daha güçlü bir biçimde tutmamızı sağlar" diyor.

Atlanta'daki Yerkes Ulusal Primat Araştırmaları Merkezi'nden William D. Hopkins, insanların parmak uçlarıyla yaptığı tutuşların güçlü ve kusursuz olduğunu söylüyor. İnsanlar cevizi çekiçle kırma konusunda çok daha başarılı. Ceviz kırıldıktan sonra ise içindeki yemişi parmak uçlarımızla çok daha becerikli bir şekilde alabiliyoruz. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden el uzmanı Lynette Jones, "Başparmağımızı kaybettiğimizde, elimizin işlevselliğinin tamamı olmasa bile yarısı yok oluyor" diyor. Başparmağını kaybeden insanlar işte bu yüzden o parmağın yerine başka bir parmak ya da ayak parmağı naklettirmek istiyor. Fakat başparmak çalışkanlığının bedelini ödüyor. Amerikan El Cerrahisi Vakfı'nın eski başkanı Doktor Steven J. McCabe, ABD'de orta yaşa gelmeden neredeyse herkesin başparmağında romatizma ortaya çıktığını söylüyor.

Nesneleri tutmaya ve bulmaya yarayan insan eli, o kadar çok sensöre sahiptir ki gözün en çok ışık reseptörüne sahip olan bölgesi retina çukuruna benzetilir. Her bir elin tüysüz derisinde, yaklaşık 17 bin mekanik reseptör bulunur. Bu sinir uçları küçük titreşimleri, basınç değişimlerini, çok küçük tümsekleri ve hatta bir sivrisineğin bacağını tespit edebilir. Dahası, başparmak dışında kalan parmaklardaki kemiklerinin birbirine oranı, çoğu insanda istiridye kabuğu, ayçiçeği ve kasırga gibi doğadaki spiral şekillerde görülen sayısal bir ilişki olan Fibonacci dizilimine uyumludur. McCabe, "Elinizi arka arkaya sallarsanız, spiral şeklini görebilirsiniz" diyor. İnsan elinin, ayırt edici özelliğini nasıl ve ne zaman kazandığı halen hararetle tartışılan bir konu. Cambridge Üniversitesi'nden Jonathan Kingdon'a göre bu özellik yaklaşık beş ila yedi milyon yıl önce atalarımız henüz iki ayak üzerinde yürümeye başlamamışken ortaya çıktı ve bu sayede atalarımız, diğer maymunlardan daha çevik ve seçici bir şekilde avlanabildi. 2010'da Evolution dergisinde yayımlanan bir raporda, Calgary Üniversitesi'nden araştırmacılar, insanoğlunun önce iki ayak üzerinde yürüme özelliğini kazandığını ve dik durmak için gerekli olan ayak ve başparmaklardaki değişimlerin bize tesadüfen karakteristik parmak orantıları kazandırdığını öne sürüyor. Geçenlerde Lycett ve Alastair Key, The Journal of Archaeological Science dergisinde ellerimizin çok büyük ihtimalle genlerle kültürün bir arada evrim geçirdiği bir silsilenin parçası olduğunu söylüyor. Bu teoriye göre atalarımız ilk taş aletleri kullanmaya başladığında, aletler seçici davranmalarına yol açtı ve elleriyle bu aletleri en iyi kullanan bireylere ve onların daha iyi aletler üreten, el becerisine sahip çocuklarına avantaj sağladı.,

Ellerimiz hâlâ evrim geçiriyor. Bir de başparmağımızdaki romatizmadan kurtulabilsek!