SEÇİM KAOSUNDA META PROGRAMLAR “Davranış Kalıpları”

İNSANLARIN META PROGRAMLARI

“Gidin ve inancınızı eyleme katın.”

“Meta” sözcüğü Yunancadan gelmiş olup; “ötesi”, “üstü” ya da “farklı bir düzeyde” anlamını taşımaktadır. Meta programlar, kişilerin olaylar karşısında verdikleri tepkileri ve dünyaya bakış açılarını belirler. Herkes, deneyimlerini otomatik olarak süzgeçten geçiren ve tüm davranışları yöneten, değişmesi zor zihinsel programlara sahiptir. Huy ve davranışların kişiden kişiye çarpıcı farklılıklar göstermesinin nedeni bu tür zihinsel programlardır.

Meta programlar, insanların dış dünyada hareket ederken kullandığı özel algılama süzgeçleridir. Dış dünyadan gelen her bilgiyi işleyip şekillendirerek kişinin bunlara bir anlam vermesini sağladığı gibi, söz ve davranışlarla dış dünyaya yansıyan her türlü bilgiye de şekil vermektedirler. Bu süzgeçler, yalnızca belirli şeylerin olmasını sağlayacak güçtedir ve daima kişiliğin yapısının bir parçası gibi görünmektedirler; fakat meta programların değiştirilmesi mümkündür.

Bandler ve Grinder, algılama tarzı ve algılamaların oluşturduğu içsel temsilleri tanımlamak ve değiştirmek için Chomsky’in “Bertaraf Etme” çalışmalarından yararlandılar. Leslie Cameron ve Bandler, bu çalışmayı daha da geliştirerek yaklaşık 60 meta program tanımlamışlardır.

Meta programlar, insanların neyi, niçin ve nasıl yaptıklarını anlamayı kolaylaştırmaktadır. Tıpkı bir bilgisayar programının bilinmesi onu kullanmayı kolaylaştırdığı gibi, insanların kullandığı meta programları bilmek ve buna uygun davranarak da iyi bir iletişime girmeyi ve başarılı olmayı mümkün kılar. Meta programlar, insanların anlaşılmasını kolaylaştırdığı ve yapabilecekleri hakkında fikir verdiği için, siyaset ve iş dünyasında bunlardan yararlanmak önemli olmaktadır.

İnsanlar, farklı durumlar karşısında, farklı tutumlar sergilemektedirler. Örneğin; evde aile ile ilgili durumlar ve işte işle ilgili tutumlar birbirinden çok farklı olabilmektedirler. Bu yüzden meta programları sabit kişisel özellikler olarak değil; duruma özgü süreçler olarak düşünmek gereklidir.

Meta programlar; motivasyon, karar verme ve kıyaslamada önemli modeller sunmaktadırlar. Usta iletişimciler ve liderler, kendi programları yerine çoğunluğun meta programlarını kullanarak konuşurlar ve insanları etkilerler. Karşıdaki kişinin ikna edilmesinde veya motive edilmesinde, kişinin kendi meta programını kullanması etkili olmaz. Bizi harekete geçiren nedenler ile başkasını harekete geçiren nedenler birbirinden farklı olabilir.

Meta programlar, NLP ilkesinden biri olan “Bütün davranışların bir yapısı vardır.” İlkesini oluşturur. Meta programlarını kullanmak, başarıya giden yolda sonuç almamızı sağlar. Hiçbir meta program, iyi ya da kötü değildir. Yalnızca bunlar, kişilerin tercih hakkıdır ve onlar, bunlarla başarı sağlıyor veya rahat ediyordur.