Çocuk, bir aileyi tamamlayan unsurlardan en önemlisi olduğundan Türk aile yapısı, örf ve adetler göz önünde tutularak hukukumuzda ayrı bir öneme sahiptir. Evlat edinme; medeni kanunumuzun kabul ettiği soy bağının kurulması yollarından birisidir. Soy bağı sadece evlat edinen ile evlatlık arasında geçerli olup bu durum küçükler bakımından Medeni Kanun’un 305- 312 maddeleri arasında düzenlenmiştir.
Küçüklerin evlat edinilmesine ilişkin şartlar genel olarak;
1.Küçük, evlat edinen tarafından 1 yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olmalıdır.
2.Evlat edinmenin küçüğün yararına olması gerekir.
3.Evlat edinenin diğer çocuklarının yararlarının hakkaniyete aykırı biçimde zedelenmemesi gerekir.
Evlat edinene ilişkin şartlar ise; evli kişilerin birlikte evlat edinmesi kanun koyucu evli kişiler açısından kural olarak birlikte evlat edinme sistemini benimsemiştir. Evli kişilerin tek başına evlat edinmesi istisnai durumlarda ancak MK. md. 307/II’deki şartların gerçekleşmesi halinde mümkündür. Ayrıca şu hususu da önemle belirtmek gerekir ki; Medeni Kanun evli olmayan kişiler için birlikte evlat edinme imkanını tanımamıştır ( MK. md. 306/I c.2). Eşlerin birlikte evlat edinebilmesi için, en az 5 yıldan beri evli olmaları veya otuz yaşını doldurmuş bulunmaları gerekir. Eşlerin evliliğinin 5 yılı doldurmamış olması hali için hükümde öngörülen 30 yaşı doldurma şartı her iki eş için de aranır. MK. md. 306/III hükmünde, eşlerden birinin diğerinin çocuğunu evlat edinmesi hususunda özel bir düzenlemeye yer verilmiştir. Şöyle ki; “ Eşlerden biri, en az 2 yıldan beri evli olmaları veya kendisinin 30 yaşını doldurmuş bulunması koşuluyla diğerinin çocuğunu evlat edinebilir.
Evli kişilerin tek başına evlat edinmesinde ise; MK. md. 307/III hükmü gereği, evli eş 30 yaşını doldurmuş olmalı ve diğer eş ayırt etme gücünden sürekli yoksun olmalı 2 yılı aşkın bir süredir nerede olduğu bilinmiyor olmalı ve 2 yılı aşkın bir süreden beri mahkeme kararıyla eşinden ayrı yaşıyor olmalıdır. Ayrıca evli olmayan kişinin evlat edinebilmesi için diğer şartların yanında 30 yaşını da doldurmuş olması gerekmektedir.
Evlat edinilen açısından aranan yasal şartlar ise;
1.MK. md. 308/I’e göre; evlat edinilenin evlat edinenden en az 18 yaş küçük olması gerekir.
2.Evlat edinme ilişkisinin evlatlığın kişilik hakkı ile doğrudan ilişkisinin bulunması sebebiyle, bu ilişkinin kurulabilmesi için ayırt etme gücüne sahip olan küçüğün rızasının alınması gerekir.
Sonuç olarak Türk Hukukunda evlat edinme küçükler bakımından sıkı yasal şartlara bağlanmış olup küçüğün menfaati göz önünde tutulmuştur. Bu bakımdan dolaylı yollardan da olsa çocuk sahibi olmak önemli bir karardır ve sorumluluğu her daim göz önünde tutulmalıdır.
Av. Ebru ÇAĞLAR
ÇABA HUKUK BÜROSU