Mutluluk verici bir yenilik görmek için Çin'e gelmek zorunda kalacağımı hiç düşünmemiştim. Ancak Herkes İçin Öğret ağı liderleriyle birlikte geçenlerde Çin-Myanmar sınırındaki köy okullarına yaptığım ziyaret, bu mutluluğu sağladı. 32 ülkeyi kapsayan ağ, ABD'de imkânları kısıtlı okullarda çalıştırılmak üzere üniversite mezunlarını toplayan Amerika İçin Öğret programını model almış. Lübnan İçin Öğret, Çin İçin Öğret ve Hindistan İçin Öğret liderleriyle yaptığım görüşmelerin olumlu yönü, 11 Eylül 2001'den beri yaptığım şeyin tam zıddı olmasıydı: yıkıcı insanlar hakkında çok fazla, yapıcı insanlar hakkında çok az yazı yazmak. Bu kez yapıcı insanlarla dolu bir hafta geçirdim. Doğrusu, Amerika İçin Öğret programı kurucusu ve Herkes İçin Öğret ağı başkanı Wendy Kopp'a, yaptığının "El Kaide düşmanı" olduğunu söyledim. Yerel olarak yönetilen öğretmen ekiplerinden oluşan gevşek yapılı bu küresel ağ, en iyi uygulamaları paylaşıyor ve tek bir hedef doğrultusunda genç insanları seçiyor. El Kaide genç insanları yıkıcılığa yöneltmeye çalışırken, Herkes İçin Öğret onları yapıcı olmaya teşvik ediyor. Evet, iyi eğitimli birçok terörist var. Ama etraflarındaki insanlar potansiyellerinin tümünü gerçekleştirecek vasıtalara sahip olunca, bunların destekçi bulma yeteneği azalıyor. Tengchong'daki köy okullarında Herkes İçin Öğret programını uygulayan Çin İçin Öğret benzeri gruplar, en başarısız okulların başarılı olduğunu görecek kadar eski d eğil. A ma h am i dealizm ile en zor sorunları göğüsleme isteğine önem veriyorsanız, umutlu olabilirsiniz. Mayıs'ta Güney Carolina Üniversitesi'nden mezun olan Lu Li (23), Çin İçin Öğret programı kapsamında matematik öğretmek için buraya geri dönmüş. Li bunun kolay olmadığını belirterek, "Ebeveynlerim mezuniyet sonrasında yaptığım tercihe anlam veremedi. Daha önce bu tür bir toplum hizmeti görmemişlerdi. İyi insanlar olsalar da, özellikle bir kızın iki yıl öğretmenlik yapmak için kırsala gitmesinin gerekebileceğini düşünmüyorlar. Babam evlenmemi bekliyor ve hâlâ yaptığım seçimi anlamaya çalışıyor. Çok çalışmayı ve seçimimin doğruluğunu ona göstermeyi istiyorum" diyor. Amerika İçin Öğret kapsamında Washington D.C'de çalışan Hint asıllı Amerikalı Sandeep Rai (28), Hindistan İçin Öğret girişiminin liderlerinden biri olmuş. Rai, "Hindistan'da bu yıl eğitim verecek 750 üyemiz var. 2009'da işe koyulduğumuzda, insanlar üye bulamayacağımızı söylemişti. Bu, bir şeyler yapmanın gücünün kanıtı. İnsanlar ilham almaya hazır. Hükümetler gençlerin idealizminden nasıl yararlanacaklarını anlayamadı. İki y ıl s onra b aşka ş eyler yapacağımı düşünmüştüm, ama 8 yıl geçti ve hâlâ buradayım" diyor. Katar İçin Öğret'ten Muhammed Fakhroo (28), Katar'daki ortalama bir öğrenci sanayileşmiş ülkelerdeki akranlarından üç yıl geride olduğu için bu programı başlatmış. Birçok Katarlı, yüksek petrol ve gaz geliri nedeniyle eğitime önem vermiyor. Fakhroo, "Arap dünyasındaki öğretmenler, sınıfın en kötü üçte birinden geliyor. Zeki değilseniz öğretmen oluyorsunuz. Bizim değişim teorimize göre, normalde petrol ve gaz sektörlerinde çalışacak en zeki kişileri öğretmen yaparak yeni destekçiler yaratacağız. Çünkü Katar sonunda bilgi odaklı bir topluma ihtiyaç duyacak" diyor. Peru İçin Öğret'in kurucusu Franco Mosso (27), "Dezavantajlı insanların potansiyeline dair inanç yoksunluğu gözlemliyorum" dedi. Mosso ekibinin "insanlara ve onların potansiyeline güvenme konusunda çıtayı daima yükseltme" ilkesiyle hareket ettiğini söyledi. Boston'daki Çin Mahallesi'nde büyüyen ve New Hampshire'daki Dartmouth College'dan mezun olan Alden DiIanni-Morton (24), Çin İçin Öğret programında yöneticilik yapıyor. DiIanni- Morton "ABD'de kalabilirdim, ama eğitimde fırsat eşitliğini küresel bir öncelik haline getirmenin çok önemli olduğunu düşünüyorum. Çevre, yoksulluk ve eğitim eşitliği gibi sorunların küresel sorunlar olarak düşünülmesi gerek. Çünkü bu sorunlar çözülmezse, nerede yaşıyorsa yaşasın herkes bunlardan etkilenir" diyor. Lübnan İçin Öğret programının kurucularından Khalil Youssef bunu çok iyi biliyor. Youssef "Lübnan'da ve dünyanın diğer yerlerinde, en yoksul ve dışlanmış bölgelerde yaşayanların reddiyeci, siyaseten bağnaz ve şiddet yanlısı görüşler benimsemeye yatkın oluşu rastlantı değil. İyi eğitim ve yüksek kaliteli beşeri sermaye oluşturmak, toplumla iyi bir bütünleşme ve saygın bir hayat kurma açısından vazgeçilmez öneme sahip" diyor. Kopp işte bu yüzden, akıllı okullara ve çocuklara yatırım yapmanın akıllı bombalardan çok daha fazla fayda sağladığını vurguluyor. Kopp, eğitimin en büyük küresel tehditleri giderme konusunda fark yaratabilecek kadar evrensel ve etkili yegâne yapıcı güç olduğuna dikkat çekiyor.
THOMAS L. FRIEDMAN